اورکلاک (Overclock) عملی است که منجر به سرعت بخشیدن به اجزاء سخت افزاری کامپیوتر می شود.عمل اورکلاک را عمدتا برای پردازنده اصلی (CPU) و پردازنده گرافیکی (GPU) انجام می دهند.در واقع ما با اورکلاک کردن یک جزء سخت افزاری ؛ عملکرد و کارکرد آن را بهبود می بخشیم.با بالابردن کلاک اجزای سخت افزاری ؛ تعداد انجام عملیات در هر ثانیه افزایش می یابد و به طبع ؛ عملکرد سیستم ما بالا می رود و سرعت انجام عملیات افزایش می یابد.اما لازم به ذکر است که با انجام عمل اورکلاک ؛ گرمای اضافی و بیشتری تولید می گردد و حتی ممکن است کار به جایی برسد که برای خنک سازی قطعه داغ شده ؛ به تجهیزات خنک کننده نیاز داشته باشیم !

• اورکلاک کردن چیست ؟

پردازنده اصلی (CPU) کامپیوتر خود را در نظر بگیرید.هنگامی که در خط تولید کارخانه ؛ تولید می گردد ؛ به گونه ای آن را تنظیم می کنند که در رنج فرکانسی خاص و مشخصی کار کند و برای آن یک ماکسیموم ( بیشینه ) فرکانس کاری نیز در نظر می گیرند. اگر CPU شما استاندارد باشد ؛ برای انجام محاسبات زیادی حرارت تولید نمی کند و داغ نمی شود . بنابراین نیازی به خنک کننده خاصی ؛ برای خنک کردن CPU ندارید.اما شاید شما دوست داشته باشید که این محدودیت کار CPU را بردارید و سرعت آن را بالاتر ببرید.اما برای انجام این کار باید از کجا شروع کنید ؟ برای افزایش سرعت CPU ؛ شما می توانید وارد تنظیمات بایوس (BIOS) شوید و از آنجا تنظیمات استاندارد را دست کاری کنید تا افزایش سرعت در CPU شما ظاهر گردد.پیش از دستکاری تنظیمات استاندارد ؛ حتما به یاد داشته باشید که با استفاده از اورکلاک کردن ؛ سرعت سخت افزار مورد نظر شما بالا می رود اما انرژی ای که مصرف می کند هم به صورت مستقیم بالا می رود و درنتیجه بالا رفتن مصرف انرژی الکتریکی ؛ حرارت تولیدی قطعه مورد نظر شما است ! حتما دمای قطعه ای که اورکلاک می کنید را مداوم بررسی نمایید تا قطعه شما دچار آسیب نشود.بارها دیده شده است که آسیب هایی ناشی از داغ شدن زیاد قطعه سخت افزاری ؛ خودشان را در هنگام استفاده های سبک ویا سنگین نشان می دهند به صورتی که مثلا در هنگام استفاده شما از کامپیوترتان ؛ نا پایداری هایی از عملکرد قطعات سخت افزاری سیستم خود حس می کنید که حتی ممکن است با بلو پیج معروف ! هم مواجه گردید و یا سیستمات مداوم ری-استارت گردد !

• آیا من می توانم عمل اورکلاک را انجام دهم ؟

باید اعتراف کنم که شما هر CPU ای را مجاز نیستید که اورکلاک کنید ! زیرا چندی از مادربورد ها (motherboards) هستند که اجازه تغییر فرکانس کاری قطعات سوار شده روی آن ها را به شما نمی دهند و به اصطلاح این فرکانس ها را لاک (قفل) کرده اند.بد نیست بدانید که ؛ کمپانی “اینتل” (Intel) ؛ CPU های امروزی خود ( مثلا مدل “Extreme Edition” ) را به صورتی طراحی کرده است که ، در آن ها ضریب کلاک لاک شده و شما نمی توانید در آن ها تغییر ایجاد کنید و اجازه اورکلاک آن ها را ندارید.پیشنهاد من به شما این است که اگر شما به دنبال جمع کردن یک سیستم قوی ( مانند سیستم های خاص برای اجرای بازی های کامپیوتری ) ؛ هستید به دنبال قطعات سخت افزاری ای بروید که در آن ها اجازه تغییر اورکلاک را دارید.البته باید حتما آن ها را خودتان با تجهیزات خنک کننده ؛ به خوبی خنک کاری کنید و حرارت تولیدی اضافه آن ها را بگیرید.

• چرا ممکن است روزی به اورکلاک کردن نیاز پیدا کنیم ؟!

همان طور که از ابتدای صحبت هایم در رابطه با اورکلاک و نحوه کار آن برای شما توضیح دادم ؛ چندین بار به نتیجه اورکلاک کردن یک قطعه سخت افزاری اشاره کردم.پس کاملا برای شما روشن شده است که مزیت و ارجحیت میان دو سخت افزاری که اولی قابلیت اورکلاک شدن دارد و دومی این قابلیت را ندارد با کدام است ! باز هم تکرار می کنم ؛ مزیت اورکلاک کردن یک قطعه سخت افزاری ، افزایش سرعت و بهبود عملکرد آن می باشد.البته امروزه CPU هایی که تولید می شوند پس از اورکلاک کردن ؛ آن قدر سرعتشان افزایش نمی یابد که به چشم شما بیایند و برایتان محسوس باشد.بگذارید منظورم را واضح تر برای شما بازگو کنم.درواقع ؛ در جاهایی که شما افت سرعت دارید همه کانون توجهتان نباید روی سرعت CPU باشد ! مثلا اجرای مایکروسافت آفیس یا حتی لحظاتی که سیستم عامل شما به اصطلاح بالا می آید ( اجرا می شود ) ؛ افت سرعت سیستم شما ناشی از کند بودن سرعت عملکرد CPU نیست ! بلکه این افت سرعت ، کند بودن هارد دیسک شما را می رساند ! در این صورت پیشنهاد من به شما به جای اورکلاک کردن ؛ استفاده از یک SSD ( دیسک حالت جامد ) به جای HDD می باشد.

گیمر ها و کاربران حرفه ای همیشه به دنبال این هستند که سخت افزارشان سریع ترین سرعت را ارائه نماید ؛ بنابراین آن ها علاقه وافری به اورکلاک کردن سخت افزارهایشان دارند.با این وجود همان طور که از حال و هوای بازار بازی های کامپیوتری با خبرید ؛ می دانید که بازی های امروزی بسیار وابسته به کارت گرافیک هستند و پردازنده های مدرن در حالت استاندارد به تنهایی برای اجرای هرچه بهتر این بازی ها کافی نیستند.بنابراین باید اذعان کنم که ، در اغلب موارد با اورکلاک کردن پردازنده اصلی ، شما کمکی به اجرای سریع تر بازی هایتان نمی کنید.

• چگونگی عملیات انجام اورکلاک

شما برای این که هر نوع پردازنده با هر نوع مادربوردی را اورکلاک کنید باید از روش مخصوصی استفاده نمایید.بسته به مدل پردازنده ها و مادربوردها این روش ها متفاوت است و نمی توان یک روش کلی و یک آدرس خاص برای مسیر یابی منوهای مربوطه عنوان کرد اما به اصول بیس و پایه ای اورکلاک اشاره می کنم :

» سیستم خنک کاری سخت افزار :

هنگامی که شما پردازنده ای را تهیه می کنید ؛ در کارخانه برای آن یک فن و هیت سینک اصلی (heat sink) تعبیه شده است که در جعبه پردازنده آن را می یابید.باید بدانید که فن و هیت سینکی که مشاهده می کنید به منظور استفاده از پردازنده در سرعت استاندارد و تعریف شده ؛ طراحی گشته و نمی توان برای اورکلاک کردن روی آن حساب کرد و به آن تکیه کرد.باتوجه به این که با اورکلاک کردن ؛ شما حرارت تولیدی دارید ؛ پیشنهاد من این است که به صورت جدی به دنبال یک سیستم خنک کاری مناسب بگردید.به فن موجود روی پردازنده تکیه نکنید و فن های موجود بر روی بدنه کیس را هم تقویت نمایید.زیرا با این فن ها شما می توانید هوا را جریان دهید و هوای خنک را از جلو یا اطراف به داخل کیس وارد کنید و متناوبا هوای گرم را از پشت کیس یا حتی کناره های کیس ؛ خارج کنید و به محیط اطراف بفرستید.حتی استفاده از یک کیس بزرگ تر با ابعادی بزرگ تر ؛ کار خنک کاری را در پردازنده اصلی و کارت گرافیک تسریع می بخشد.بدانید که وجود فن در کنار هیت سینک این عمل را بهبود می بخشد.

» سیستم خنک کاری آبی :

در سیستم خنک کاری آبی ؛ بوسیله یک پمپ کوچک ؛ آب در سرتاسر لوله ها جریان می یابد و به جذب گرمای تولید شده از قطعات می پردازد.این روش ؛ روش گران تری می باشد.بازده خنک کاری آبی از خنک کاری با هوا بالاتر است .

اورکلاک در بایوس (BIOS) :

شما باید از طریق بایوس ؛ فرکانس کاری پردازنده را تا حدی افزایش دهید و پس از ذخیره سازی تنظیمات انجام شده دوباره اقدام به راه اندازی سیستم کنید.حال باید یک بار پردازشی سنگین را روی تمام هسته ها اعمال کنید تا دمای پردازنده و پایداری سیستم را بیابید.این بار سنگین پردازشی می تواند مثلا یک بنچ مارک سنگین مثل Prime 95 باشد.حال پس از اعمال این بار پردازشی ؛ اگر سیستم شما پایداری داشت و دمای قطعات در حد نرمال و استاندارد بودند می توان گفت که مشکلی وجود ندارد و شما می توانید سرعت کلاک را قدری افزایش دهید.

• جنبه های منفی اورکلاک کردن

وقتی شما دست به اورکلاک می زنید ؛ به دلیل این که این کار امری غیر طبیعی است گارانتی قطعه سخت افزاری مورد نظر شما از درجه اعتبار ساقط می گردد ! همچنین به خاطر بسپارید که اگر بیش از حد عمل اورکلاک را انجام دهید و دمای پردازنده بالا رود ؛ به قطعه سخت افزاری شما آسیبی جدی می رسد.خیال نکنید که سازنده گارانتی متوجه نمی شود ! آن ها این مورد را به خوبی متوجه می شوند و پس از تشخیص گارانتی شما را باطل می نمایند و مسئولیتی در قبال قطعه سوخته شما ندارند.پس حتما به خاطر بسپارید که برای انجام عملیات اورکلاک شما ابتدا باید همچین ریسکی را بپذیرید و سپس با صبر و حوصله تمام این عمل را انجام دهید.حتما به صورت مداوم دمای قطعه سخت افزاریتان را بسنجید.بگذارید کمی هم راجب به اورکلاک لپ تاپ ها برایتان بگویم.لپ تاپ ها را هم می توانید اورکلاک کنید اما در نظر داشته باشید که با توجه به فضای محدود ، کوچک و فشرده ای که دارند سیستم خنک کاریشان هم ضعیف است و با داغ شدن قطعات حاصل از عمل اورکلاک و عدم خنک سازی آن ها فقط این عملتان به ضرر و زیان ختم می شود !

منبع : howtogeek